जाजरकोट भुकम्प प्रतिकार्य सम्बन्धी प्रतिवेदन

Font Size : A+ / A-

पृष्ठभूमीः

२०८० कार्तिक १७ गते राति ११ बजेर ४७ मिनेटमा जाजरकोटको रामीडाँडालाई केन्द्रविन्दु बनाएर ६.४ म्याग्निच्युडको शक्तिशाली भूकम्प गएको थियो । यस भुकम्पले कर्णाली प्रदेशको जाजरकोट र रुकुम पश्चिममा भूकम्पले ठूलो क्षति पुर्याएको छ । कार्तिक १९ सम्म भूकम्पका कारण १ सय ५४ जनाको (जाजरकोटमा १०१ र रुकुम पश्चिममा ५३ जना ) मृत्यु भएको छ । जाजरकोट, रुकुम पश्चिम, र अन्य जिल्लामा गरि घाइतेको संख्या ९३४ पुगेको छ । घाइतेमध्ये अधिकांशको जिल्ला अस्पतालहरु र स्वास्थ्य चौकीहरुमा उपचार भइरहेको छ । गम्भीर घाइतेहरुको भेरी अस्पताल नेपालगन्ज र प्रादेशिक अस्पताल सुर्खेतमा उपचार भइरहेको छ ।

जिल्लागत विवरण
जिल्ला	मृतकको संख्या						जम्मा		जम्मा घाईते	निको/प्रेषण
	५बर्ष भन्दा मुनि		१८ बर्ष भन्दा मुनि		१८ बर्ष भन्दा माथि		जम्मा
	म	पु	म	पु	म	पु	म	पु
जाजरकोट	६	९	२२	२८	२८	८	५६	४५	६६५	५८
रुकुम पश्चिम	४	५	१२	९	११	१२	२७	२६	२५७	३८
अन्य जिल्ला	०	०	०	०	०	०	०	०	१२	०
जम्मा	१०	१४	३४	३७	३९	२०	८३	७१	९३४	९६

संस्थाद्धारा गरिएका कामहरुको विवरण :

सी.एम.सी. – नेपालमा भएका कर्मचारीहरुलाई मनोवैज्ञानिक प्राथमिक उपचार (PFA) मा अभिमुखीकरण गरि स्वास्थ्य सेवा निर्देशनालयको अगुवाईमा ७ वटा टोली गठन गरी ७ प्रभावित पालिकाहरूमा (जाजरकोटको भेरी नगरपालिका, नलगाड नगरपालिका, कुशे गाउँपालिका र बारेकोट गाउँपालिका र रुकुम पश्चिमको सानोभेरी गाउँपालिका, आठबीरकोट नगरपालिका र चौरजहारी नगरपालिका) मा खटाइएको छ ।
नियमीत रुपमा बस्ने संघिय र प्रदेश स्तरको स्वास्थ्य, पोषण क्लस्टरहरू, संरक्षण क्लस्टर, शिक्षा क्लस्टर र अरु क्लस्टरहरुको बैठकमा सक्रिय सहभागि भई जानकारी तथा भएका कामको प्रगति आदानप्रदान गर्ने गरिएको छ ।
प्रभावित पालिकाहरूमा कर्मचारीहरुले प्रभावित ब्यक्तिहरुसंग मनोवैज्ञानिक प्राथमिक उपचार (PFA), मनोसामाजिक परामर्श, प्रेषण गरि मानसिक स्वास्थ्यको क्षेत्रमा काम गरिरहेको र सो सम्बन्धी तथ्यांक विभिन्न सरोकारवाला निकायहरुलाई नियमित अध्यावधिक गरिरहेको छ ।
स्वीजरल्याण्ड दुतावासको आर्थीक सहयोगमा र सीएमसी नेपालको सहजीकरणमा प्रभावित जिल्लाहरुमा १००० थान न्यानो बल्याङ्केट र ५०० थान त्रिपाल र अमेरीका नेपाल चिकित्सक प्रतिष्ठानको सहयोगमा ३ वटा पालिकाहरुका ( भेरी नगरपालिका, नलगाड नगरपालिका र आठबीरकोट नगरपालिका) गर्भवती र सुत्केरीहरुलाई ५०० पोषिलो खानेकुराको प्याकेट तत्काल सहयोग गरियो ।

संस्थाको आगामी योजनाहरुः

HRDC र राष्ट्रीय अपांग महासंघ सँगको सहकार्यमा सिएमसि नेपालले मानसिक स्वास्थ्य तथा मनोसामाजिक सहायता शिविर आयोजना गर्ने योजना बनाएको छ । मंसिर ८ देखि १४ गतेसम्म जाजरकोट र रुकुम पश्चिमका ६ प्रभावित नगरपालिकामा शिविर सञ्चालन हुनेछ ।
सी एम सी नेपालले फेल्म नेपालको आर्थिक सहयोगमा जाजरकोट जिल्लाका भेरी नगरपालिका र नलगाड नगरपालिकामा बालबालिका तथा किशोरकिशोरीहरु र उनीहरुका अभिभावकहरु तथा शिक्षकहरुलाई मनोवैज्ञानिक प्राथमिक सहयोग तथा आवश्यकता अनुसार मनोसामाजिक परामर्श सेवा उपलब्ध गराउनेछ । साथै बालबालिकाहरुलाई जितसक्दो छिटो सिकाइका लागि तयार गराउन प्रधानाध्यापकहरु तथा विद्यालयका मनोसामाजिक फोकल शिक्षकहरुलाई विपदमा बालबालिकाहरुलाई मनोवैज्ञानिक प्राथमिक सहयोग तथा मनोसामाजिक सहयोग सम्बन्धि तालिम यही मसिर ८ देखि १३ गतेसम्म सचालन गर्नेछ । तालिम पश्चात फोकल शिक्षकहरुलाई प्रभावित बालबालिकाकाहरुको लागि आवश्यक पर्ने प्राथमिक मनोवैज्ञानिक सहयोग प्रदान गरि विद्यालयमा नियमित पठनपाठनको लागि तयार गर्नको लागि परिचालन गरिनेछ ।
सी. एम. सी. नेपालले एस डि सी को आर्थिक सहयोगमा जाजरकोट जिल्लाको भेरी न पा र नलगाड न पा तथा रुकुम पश्चिमको आठविसकोट न पा र चोरजहारी न पा को स्वास्थ्यकर्मीहरुका लागि मनोवैज्ञानिक प्राथमिक सहयोग तालिम यही मंसिर ८ देखि १३ गते सम्म संचालन हुनेछ । तालिम पश्चात स्वास्थ्यकर्मीहरुलाई प्रभावित ब्यक्तिहरुको लागि आवश्यक पर्ने प्राथमिक मनोवैज्ञानिक सहयोगको लागि परिचालन गरिनेछ ।
प्रभावित पालिकाहरूमा कर्मचारीहरुले प्रभावित ब्यक्तिहरुसंग मनोवैज्ञानिक प्राथमिक उपचार (PFA) मनोसामाजिक परामर्श, प्रेषण गरि मानसिक स्वास्थ्यको क्षेत्रमा काम अघि बढाउने र सो सम्बन्धी तथ्यांक विभिन्न सरोकारवाला निकायहरुलाई नियमित अध्यावधिक गर्नेछ ।
पालिका र प्रदेश सरकारसंगको सवन्मयमा परिचनलन भएका मानवस्रोतको अवस्था बुझि थप स्रोत परिचालन, उनीहरुको अभिमुखिकरण र अन्य सहयोगका लागि सरकारी तथा गैरसरकारी दातृनिकायहरुसंग पहल गर्नेछ ।

संस्थाबाट मानसिक स्वास्थ्य र मनोसामाजिक सहयोगका क्षेत्रमा गरिएका कामहरुको तथ्यांकसहितको विवरण :

मनोवैज्ञानिक प्राथमिक उपचार (PFA) बाट सहयोग पाएकाहरुको विवरण
जिल्ला	स्थानिय तह	पुरुष	महिला	अन्य	केटा	केटी	अपाङ्गता भएका	जम्मा
जाजरकोट	भेरी	64	165	0	23	66	3	321
	नलगाड	154	153	0	17	14	0	338
	बारेकोट	46	90	0	2	27	1	166
	छेडागाड	0	0	0	0	0	0	0
	कुसे	2	1	0	0	0	0	3
रुकुम पश्चिम	आठबीसकोट	103	182	0	18	32	2	337
	सानीभेरी	33	54	0	10	15	4	116
	चैरजहारी	68	80	0	29	37	7	221
जम्मा		470	725	0	99	191	17	1502

मनोसामाजिक परामर्श सहयोग पाएकाहरुको विवरण
जिल्ला	स्थानिय तह	पुरुष	महिला	अन्य	केटा	केटी	अपाङ्गता भएका	जम्मा
जाजरकोट	भेरी	3	14	0	1	0	0	18
	नलगाड	2	8	0	0	0	0	10
	बारेकोट	2	3	0	0	1	0	6
	छेडागाड	5	12	0	1	1	0	19
	कुसे	5	3	0	0	1	0	9
रुकुम पश्चिम	आठबीसकोट	11	18	0	1	1	0	31
	सानीभेरी	17	15	0	4	6	2	44
	चैरजहारी	13	18	0	3	0	0	34
जम्मा		58	91	0	10	10	2	171

मनोसामाजिक सहयोगका लागि पुनः कुराकानी अगाडि बढाएकाहरुको विवरण
जिल्ला	स्थानिय तह	पुरुष	महिला	अन्य	केटा	केटी	अपाङ्गता भएका	जम्मा
जाजरकोट	भेरी	0	0	0	0	0	0	0
	नलगाड	0	0	0	0	0	0	0
	बारेकोट	0	0	0	0	0	0	0
	छेडागाड	0	0	0	0	0	0	0
	कुसे	0	0	0	0	0	0	0
रुकुम पश्चिम	आठबीसकोट	0	0	0	0	0	0	0
	सानीभेरी	8	12	0	2	2	2	26
	चैरजहारी	0	0	0	0	0	0	0
जम्मा		8	12	0	2	2	2	26

विशेष MHPS सेवाहरूका लागि सिफारिस गरिएकाहरूको विवरण
जिल्ला	स्थानिय तह		पुरुष		महिला		अन्य	केटा		केटी		अपाङ्गता भएका		जम्मा
जाजरकोट	भेरी		0		0		0	0		0		0		0
	नलगाड		0		0		0	0		0		0		0
	बारेकोट		0		0		0	0		0		0		0
	छेडागाड		0		0		0	0		0		0		0
	कुसे		0		0		0	0		0		0		0
रुकुम पश्चिम	आठबीसकोट		1		3		0	0		0		0		4
	सानीभेरी		4		7		0	1		2		0		14
	चैरजहारी		2		6		0	1		9		9		27
जम्मा			7		16		0	2		11		9		45
PFA, तनाव व्यवस्थापन र अन्य मनोसामाजिक परामर्श सम्बन्धी अभिमुखिकरण पाएका सेवा प्रदायकहरूको विवरण
जिल्ला		स्थानिय तह		पुरुष		महिला			अन्य		केटा		केटी
जाजरकोट		भेरी		0		0			0		0		0
		नलगाड		0		0			0		0		0
		बारेकोट		0		0			0		0		0
		छेडागाड		0		0			0		0		0
		कुसे		0		0			0		0		0
रुकुम पश्चिम		आठबीसकोट		0		0			0		0		0
		सानीभेरी		6		13			0		3		22
		चैरजहारी		0		0			0		0		0
जम्मा				6		13			0		3		22

समस्या र चुनौति

आफन्त र घर गुमाउँदाको पीडाले प्रभावित ब्यक्तिहरु भावनात्मक हिसावले अझै पनि अप््ठयारो अवस्थामा छन् । उनीहरुको मानसिक स्वास्थ्यको अवस्था चुनौतीपूर्ण रहेकोले थप काम गर्नुपर्ने अवस्था छ ।
चिसो बढेसंगै जोखिममा रहेका जनसंख्यालाई सुरक्षित राख्न अझै चुनौतिपुर्ण देखिएको छ ।
असुरक्षित पानी र फोहोरको व्यवस्थापनका कारण पानिजन्य रोग र महामारीको सम्भावना उच्च छ ।
जनस्वास्थ्य अवस्थाको द्रुत मूल्याङ्कन, प्राथमिक स्वास्थ्य सेवा र मानसिक स्वास्थ्य सेवा पुनः सुरु गर्न आवश्यक छ ।
प्रभावित क्षेत्रहरूमा अन्तर–क्लस्टर समन्वय र सहयोग अति आवश्यक रहेको छ ।
उच्च जोखिममा रहेका विशेष गरी नवजात शिशु, गर्भवती महिला, ज्येष्ठ नागरिक, नियमित औषधि प्रयोगकर्ता, मानसिक स्वास्थ्य समस्या र अपाङ्गता भएका ब्यक्तिहरुलाई प्राथमिकतामा राख्न जरुरी देखिएको छ ।

कामका केहि फोटोहरु